Nielegalne zatrudnienie pracownika z Ukrainy – jakie mogą być skutki dla pracodawcy i pracownika

Czy zatrudnienie Ukraińca może sprawić pracodawcy istotne trudności? A jeśli tak, jakie skutki może przynieść niewywiązanie się z obowiązków prawnych, w tym obowiązku poinformowania urzędu pracy o zatrudnieniu? Jak legalnie zlecić Ukraińcowi pracę sezonową i kto może pomóc w ewidencji oświadczeń? Odpowiadamy!

Streszczenie:

Pracodawca, który zleca cudzoziemcowi pracę nielegalnie musi liczyć się z karą grzywny od 1 do 30 tys. złotych lub (jeśli działanie to będzie celowe – np. pracodawca z premedytacją zakłamuje informacje dotyczące wykonywanej pracy, celowo nie stawia się w urzędzie pracy) od 3 do 30 tys. złotych. Przedsiębiorca może ponadto zostać obarczony kosztami dodatkowymi, obligującymi na kwotę kilku tysięcy złotych (np. koszt przymusowego przetransportowania pracownika na Ukrainę).

Kiedy zatrudnienie pracownika jest nielegalne?

Nielegalne zatrudnienie obywatela Ukrainy ma miejsce, gdy pracodawca nawiązuje stosunek pracy z cudzoziemcem:

• nieposiadającym ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski (np. karty pobytu) lub w przypadku, gdy podstawą jego legalnego pobytu obywatela innego państwa w Polsce jest dokument wykluczający branie udziału w rekrutacji pracowników oraz wykonywanie pracy (np. wiza turystyczna).
• pozbawionym zezwolenia na pracę w przypadku, gdy nie jest on zwolniony z obowiązku jego posiadania
• na innych warunkach lub na innym stanowisku niż tych, określonych w zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę (z zastrzeżeniem wyjątków),

Uwaga! Pracodawca zatrudniający obywatela Ukrainy nawiązuje z nim współpracę nielegalnie również, gdy:

• podstawę wykonywania pracy nie stanowi pisemna umowa cywilnoprawna
• zatrudnienie obcokrajowca z terytorium Ukrainy odbywa się na innych warunkach niż te, na które pozwala jego zezwolenie na pracę (dotyczy to m. in. okresu wykonywania pracy, dnia rozpoczęcia pracy oraz rodzaju wykonywanych obowiązków).

Czy muszę informować urząd pracy o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi bez względu na planowany okres pracy Ukraińca?

Odpowiedź brzmi: absolutnie tak!

Legalnemu powierzeniu pracy cudzoziemcowi musi towarzyszyć wizyta w powiatowym urzędzie pracy, właściwym ze względu na miejsce lokalizacji firmy. Tam pracodawca na podstawie oświadczenia zawiadamiającego o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi (lub już o jego zatrudnieniu) może uzyskać zezwolenie na legalne podjęcie z nim stosunku pracy. Bez względu na czas pobytu obywatela Ukrainy w Polsce: jeśli pracodawca przyjmuje do pracy Ukraińców, jest on zobowiązany do złożenia oświadczenia najpóźniej 7 dni od rozpoczęcia przez nich pracy (sezonowej lub długoterminowej). Zawiadomienie to zawiera m. in. informacje dot. podmiotu powierzającego wykonywanie pracy oraz informacje dotyczące wykonywanej pracy).

Pamiętaj: Zasady dotyczące zatrudnienia cudzoziemca zakładają, że liczba godzin nadliczbowych w ramach wymiaru czasu pracy nie może przekroczyć dla pojedynczego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym.

Kiedy Ukrainiec przebywa w Polsce legalnie?

• Pobyt obywateli Ukrainy, którzy przybyli z Ukrainy na terytorium Polski od dnia 24 lutego w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy  uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy jeżeli osoby te wjechały legalnie i deklarują zamiar pozostania w Polsce (ustawa także dotyczy cudzoziemca, posiadającego status małżonka obywatela Ukrainy)
• Do podjęcia w Polsce pracy tymczasowej po 24 sierpnia 2023 upoważnia zezwolenie na przedłużenie pobytu obywatela Ukrainy w Polsce (na okres maksymalnie 3 lat).

Jak uzyskać zezwolenie na pracę dla cudzoziemca?

1. Złóż wniosek o zezwolenie na pracę u wojewody w miejscy zamieszkania lub pobytu cudzoziemca (wniosek powinien zawierać m. in. dokumenty potwierdzające jego kwalifikacje, doświadczenie i wykształcenie)
2. Poczekaj na decyzję organów
3. Jeśli decyzja na powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi zostanie sklasyfikowana jako pozytywna, będzie on mógł podjąć pracę w Polsce

Skutki nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca dla pracodawcy

Kary za nielegalne zatrudnienie Ukraińca na terytorium Polski (bez zawiadomienia właściwego urzędu pracy) obejmowały grzywny do 5 tys. złotych lub 10 tys. złotych. Sprawdź, jakie konsekwencje czekają pracodawców, którzy zdecydowali się na nieprzepisowe zatrudnienie pracownika z innego kraju!

Podstawowe konsekwencje powierzenia pracy obywatelom Ukrainy nielegalnie

Bez względu na rodzaj wykonywanej pracy, pobyt czasowy Ukraińca w Polsce lub miejsce wykonywania pracy i czas pracy kary za to wykroczenie przedstawiają się następująco:

• od 1 tys. złotych do 30 tys. złotych grzywny za nielegalne powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi
• od 3 tys. do 30 tys. złotych grzywny w przypadku, gdy zostanie wykazane, iż pracodawca nielegalnie powierzył pracę cudzoziemcowi podstępem (np. fałszując ofertę pracy lub przekłamując tłumaczenie zapisów prawnych)

Dodatkowe możliwe konsekwencje nieprzepisowego powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi

Po udowodnieniu wykroczenia polegającego na nielegalnym powierzeniu cudzoziemcowi pracy niemożliwym może okazać się udzielenie zezwolenia na pracę w przyszłości; nawet po opłaceniu grzywny pracodawca nie będzie mógł powierzyć wykonywania pracy obywatelowi innego kraju niż Polska.

Wydanie zezwolenia na pracę może być bowiem cofnięte i otrzymać status „zakazanego” dla niektórych przedsiębiorców. Nie otrzyma go pracodawca, który:

• został prawomocnie ukarany za wykroczenie określone w art. 120 ust. 3-5 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tzw. kwalifikowane postaci wykroczeń).
• w ciągu 2 lat od uznania za winnego popełnienia czynu (powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy), został ponownie prawomocnie ukarany za podobne wykroczenie.

Pamiętaj: złożenia oświadczenia należy dokonać najpóźniej 7 dni od rozpoczęcia pracy przez obywatela Ukrainy!

Skutki nielegalnego podjęcia pracy dla pracownika z Ukrainy

• ponosi karę grzywny – od 20 zł do 5.000 zł (art. 120 ust. 2 tej ustawy),
• może zostać zobowiązany do powrotu na terytorium swojego kraju (wyjazdu Polski) oraz otrzymać zakaz ponownego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i innych państw obszaru Schengen – na okres od 1 roku do 3 lat (art. 318 i art. 319 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach).

Jak podjąć pracę legalnie? Porady dla Ukraińców

Zwróć uwagę na podstawowe czynniki, decydujące o legalizacji pracy w Polsce!

Pobyt czasowy – czy jest ważny w podejmowaniu pracy przez Ukraińca?

Jeśli jako obywatel Ukrainy chcesz wciąć udział w rekrutacji pracowników na terytorium RP, bez względu na rodzaj pracy (wyróżniamy pracę typu A i B), upewnij się, że przebywasz na jej obszarze legalnie. W przypadku, gdy Twój legalny pobyt czasowy w Polsce dobiega końca, złóż wniosek o przedłużenie swojego pobytu w Polsce do wojewody, właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Zapytaj o swoje możliwości w agencji zatrudnienia!

Jak znaleźć zatrudnienie na polskim rynku pracy, będąc obywatelem Ukrainy?

Jesteś obywatelem Ukrainy przebywającym na terenie RP i nadal pozostajesz bez pracy? Zgłoś się do urzędu pracy lub agencji pracy! Pomocy obywatelom Ukrainy udzielają również chętnie Punkty Pomocy dla uchodźców. Znalezienie w Polsce pracy wcale nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać!

Legalne zatrudnienie Ukraińca – porady dla pracodawców

Co jest potrzebne do zlecenia wykonywania pracy cudzoziemcowi?

Czy zatrudnienie na podstawie oświadczenia wystarczy do zalegalizowania stosunku pracy z cudzoziemcem?

Złożone w urzędzie pracy oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wskazuje, że może on legalnie rozpocząć w Twojej firmie pracę. Nie jest ono jednak podstawą zatrudnienia (podstawę tę stanowi umowa o pracę).

Czy do legalnego zatrudnienia cudzoziemców pracodawcy potrzebne jest wydanie zezwolenia na pracę?

Celem ułatwienia obywatelom Ukrainy podjęcie pracy w Polsce ze względu na trudne okoliczności konieczność posiadania przez nich zezwolenia na pracę jest wycofana: nie muszą posiadać go uchodźcy ani osoby posiadające zezwolenie na pobyt stały na terenie RP.

Miejsce rekrutacji pracowników – agencja pracy, urząd pracy, portal ogłoszeniowy czy ?…

Zgodnie z badaniami ofertę pracy najlepiej jest zamieścić na popularnym portalu pracy lub zwrócić się z prośbą o pomoc do agencji zatrudnienia. Na polskim rynku pracy odnotowujemy obecnie braki w kadrowe w niektórych jego sektorach, dlatego

Zatrudnienie obywatela Ukrainy – gdzie zamieścić ofertę pracy i jak znaleźć pracowników?

„Ukraina Agencja Pracy” lub inne miejsca o porównywalnej nazwie i funkcjach zajmują się zatrudnianiem do pracy pracowników z Ukrainy na zasadzie pośrednictwa. Rozwiązanie to posiada mnóstwo zalet (pewność dot. dopełnienia formalności dotyczących zatrudnienia obywateli Ukrainy {w tym poinformowania urzędu pracy w odpowiednim terminie}, ewidencji oświadczeń, zakwaterowania pracowników i wszelkich szkoleń).

Czy rekrutacja pracowników z pomocą agencji jest tańsza?

W niektórych przypadkach firmy z tytułem „Ukraina Agencja Pracy” pozwalają na ograniczenie kosztów rekrutacji do tego stopnia, że cały proces okazuje się nie tylko bardziej skuteczny (zatrudnienie do pracy pracowników wyłącznie wykwalifikowanych i przeszkolonych), ale i tańszy.

Czy powierzenie pracy cudzoziemcowi jest prostsze w przypadku współpracy z biurem pośrednictwa pracy?

Współpraca z agencją pracy w zakresie ewidencji oświadczeń, powierzenia wykonywania pracy Ukraińcowi, dopełniania formalności związanych z pobytem czasowym obywatela Ukrainy w Polsce zawsze prowadzi do maksymalnego ograniczenia udziału pracodawcy w tych procesach. Przedsiębiorca może wobec tego skupić się na rozwoju firmy.